Το χωριό Πορταριά πήρε το όνομά του από την “Παναγία την Πορταρέα”, ένα εκκλησάκι του 16ου αιώνα (1581), χτισμένο στη θέση όπου υπήρχε μετόχι της Μονής Προδρόμου Νέας Πέτρας. Η Μονή ιδρύθηκε στο πρώτο μισό του 13ου αιώνα, από τους τοπάρχες της Δημητριάδας.
Η Πορταριά, μαζί με τη Μακρινίτσα, αποτελούσαν, στα βυζαντινά χρόνια, ένα μεγάλο οικισμό που ονομάζονταν “Άνω Δρυανούβαινα”. Ο οικισμός αυτός, όπως και όλα σχεδόν τα χωριά του Πηλίου, δημιουργήθηκε από συγκεντρώσεις των αγροτών και των εργατών των κοντινών μοναστηριών.
Κατά τον Βαγγέλη Σκουβαρά, η πρώτη μνεία του ονόματος “Πορταριά”, απαντάει στα 1557, σε έγγραφο το οποίο, στα 1915, βρίσκονταν στον Άη Λαυρέντη, στα χέρια των κληρονόμων Ν. Τασαίου. Επίσης, το όνομα “Πορταρία” αναφέρεται στο Συναξάρι του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω.
Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, οι κάτοικοι του χωριού είναι χαλκιάδες, βιοτέχνες βυρσοδεψίας, σηροτρόφοι, κατασκευαστές μπρισιμιών και γαϊτανιών. Το 1840, υπήρχε στην Πορταριά Γάλλος Υποπρόξενος, ο Bartelemy, ο οποίος πρακτόρευε τα προϊόντα του μεταξιού. Στο τέλος του 18ου αιώνα , οι Πορταρίτες, όπως και οι άλλοι πηλιορείτες, αρχίζουν να μεταναστεύουν σε χώρες της Ευρώπης, της Μικρασίας και της Αιγύπτου. Το φαινόμενο αυτό, κατά τον Άθω Τριγκώνη, έχει την εξήγησή του μάλλον στον υπερπληθυσμό. Οι μετανάστες στην Αίγυπτο χτίζουν στην πατρίδα τους, κυρίως κατά τον 19ο αιώνα, μεγάλα αρχοντικά. Επίσης κάνουν σημαντικές δωρεές, αφήνοντας Κληροδοτήματα, εκ των οποίων ορισμένα, λειτουργούν έως και σήμερα.
Η Πορταριά παίρνει μέρος στο κίνημα του 1854 καθώς και στην Επανάσταση του 1878. Την Πρωτοχρονιά του έτους αυτού ορίζεται έδρα της προσωρινής Κυβέρνησης Πηλίου, με Πρόεδρο τον Ιερώνυμο Κασσαβέτη. Έλαβε μέρος στη μάχη της Μακρινίτσας και απελευθερώθηκε το Νοέμβρη του1881, μαζί με όλη ??η Θεσσαλία. Στις 13 Ιουλίου του 1883, συνενώνεται με το Κατηχώρι στο Δήμο Ορμινίου. Το 1912, αποτελεί και πάλι ξεχωριστή Κοινότητα. Έχει αρχίσει να συρρικνώνεται πληθυσμιακά, δεδομένου ότι υφίσταται πλέον μια εσωτερική μετανάστευση προς την νέα πόλη του Βόλου με την οποία συνδέεται από το 1884 “δι αμαξιτής οδού, δωρεάς του Πανταζή Βασσάνη”.
Χτίζεται το Μέγα Θεοξένια (1905) το οποίο, ώς τον καιρό που καταστρέφεται από τους Γερμανούς (1944), αποτελεί το πολυτελέστερο ξενοδοχείο των Βαλκανίων. Εκείνο τον καιρό αρχίζει και η ανάπτυξη του Τουρισμού στην περιοχή, θερινού έως το 1970, παντός καιρού στη συνέχεια, με τη δημιουργία ??ης Χιονοδρομικής Πίστας , στις Αγριόλευκες .Η Πορταριά αποκτά, πριν από το Βόλο, ηλεκτρικό ρεύμα, με τη δημιουργία της Ηλεκτρικής Εταιρείας. Λειτουργεί Νηπιαγωγείο (Αθανασάκειο), Δημοτικό Σχολείο (Τσοπότειο), Σχολαρχείο και Παρθεναγωγείο (Μελάκειο). Η Πορταριά καταστρέφεται κατά ??ην Κατοχή από εμπρησμό των κατακτητών (1944) και τον Απρίλιο του 1955 από τους σεισμούς.
Η Πορταριά του σήμερα
Ένα από τα δημοφιλέστερα χωριά του Πηλίου αλλά και ολόκληρης της χώρας, συνδυάζει την ατμόσφαιρα του αυθεντικού πηλιορείτικου οικισμού και την αξεπέραστη θέα στην πόλη του Βόλου και του Παγασητικού με την έντονη τουριστική ανάπτυξη. Οι επισκέπτες της την επιλέγουν για διακοπές όλους τους μήνες του χρόνου. Η γραφικότητά της, η φυσική ομορφιά και η κοντινή απόσταση τόσο από το χιονοδρομικό κέντρο του Πηλίου όσο και από τη θάλασσα και την πόλη του Βόλου την καθιστούν ιδανικό προορισμό και ορμητήριο για εξορμήσεις σε όλο το Πήλιο. Δέντρα και λουλούδια στο??ίζουν τα λιθόστρωτα καλντερίμια, τα πέτρινα παραδοσιακά σπίτια και τις πλατείες, ενώ σε ολόκληρο το χωριό υπάρχουν σπουδαία αρχοντικά, περίτεχνες λιθόχτιστες βρύσες, εκκλησιές,ξωκλήσια και μνημεία. Ιδιαίτερα όμορφες και γραφικές είναι η κεντρική του χωριού, περιτριγυρισμένη α??ό πλατάνια και ορτανσίες, η πλατεία Αδάμενας από όπου και ξεκινάει το μονοπάτι των Κενταύρων για την Πηγή Μάνας με τα αιωνόβια πλατάνια, αλλά και η πλατεία Ταξιαρχών με την υπέροχη θέα στο Βόλο και το γραφικό πέτρινο εκκλησάκι.
